Publicaties
Een kleine selectie uit de vele publicaties van Annemie van de Ven:
* Tijdschrift Palet 2016 juli- augustus nr. 384,
Intervieuw wegens 40-jarig jubileum met opening expositie
" Kracht van de penseelstreek" 3 sept 2016 : deze loopt tot 28 november.
Annemie van de Ven
Sumi-e, de kunst van het weglaten
Tekst: Merel van den Nieuwenhof Beeld: Annemie van de Ven
Annemie van de Ven schildert in de Japanse penseelschildertechniek
Sumi-e en geeft workshops en cursussen in verschillende kunstdisciplines. Dit jaar viert ze haar veertigjarig jubileum als kunstenaar met een expositie in haar atelier in Eindhoven.
Gastvrij laat Annemie haar huis zien, dat zij en haar man Jos kochten vanwege de mogelijkheid om de garages erachter te verbouwen tot een atelier en een meubelwerkplaats. ‘De kans van ons leven,’ zegt Annemie. Na jaren verbouwen is het getransformeerd tot een zeer persoonlijke plek. Haar schilderijen, afgewisseld met werk van oudoom Nardus van de Ven, glas-in lood panelen die een leerling ooitcadeau deed kregen een plek in en-suitedeuren van de voorkamer. De badkamer werd door Annemie voorzien van een plafondschildering en mozaïeken met koi ( Japanse karpers). Ook in de tuin treffen we Japanse invloeden aan: er groeit bamboe en Jos bouwde er een theehuisje.
Nieuwsgierig
Al tijdens haar academietijd viel haar op dat er zo weinig aandacht was voor Aziatische kunst. ‘Daar was ik juist ontzettend nieuwsgierig naar. Tijdens een excursie naar Londen bezochten we een tentoonstelling over Japan. Toen werden mijn ogen pas echt geopend. Er wordt daar heel anders omgegaan met kunst, het is meer met het leven verweven. Denk aan de kimono’s, theeceremonies en tuinen.’ Annemie kocht ter plekke een waterkannetje en een inktsteen - en staaf. Ze verdiepte zich vanaf dat moment in het Japanse penseelschilderen. ‘Sumi-e is een schildertechniekmethode in China ontstaan en rond 500 n.Chr.Het werd doorZen-monniken naar Japan gebracht en tot kunst verheven door iedere handeling onderdeel van het ambacht te maken.’
Sumi-e
‘De kunst is om de voorstelling uit zo min mogelijk streken te laten ontstaan.’ Ze laat zien hoe een bamboescheut in één beweging geloofwaardig op het rijstpapier wordt gezet. ‘De lijn mag niet onderbroken worden.’ Sumi-e vraagt om een andere lichaamshouding dan voor de meeste mensen natuurlijk aanvoelt. ‘Wij zijn gewend vanuit onze polsen te schilderen, maar bij Sumi-e hanteer je het penseel met je hele lichaam. Je haalt het uit je tenen; de energie van de aarde komt zo naar boven.’ Het draait niet alleen om het schilderen an sich, legt Annemie uit: ‘Het gaat ook om de liefde en aandacht waarmee je de spullen klaarzet als voorbereiding op het schilderen. Mijn lessen begin ik altijd met meditatie. Vervolgens wrijven de cursisten zelf de inkt, een handeling die ook iets meditatiefs heeft.’
Inkt wrijven
Ze legt uit hoe dat in zijn werk gaat: ‘De Japanse inkt heeft andere eigenschappen dan bijvoorbeeld Oost-Indische inkt. De basis is grenenhout, dat vettig is en veel hars bevat. Dat wordt verbrand en met beenderlijm tot een staaf geperst. Om het te gebruiken doe je een paar druppels op een leisteen., waarop je het staafje net zo lang wrijft tot er een papje ontstaat. Daarbij komen ook geuren vrij, die je in een bepaald gemoed brengen.’ Door haar jarenlange ervaring weet Annemie hoe belangrijk het is om met goede materialen te werken. In haar atelier verkoopt ze geïmporteerde producten, zoals marterharen penselen waarmee je zowel een brede streek als een flinterdunne lijn kunt zetten.
Eigen expressie
Na de juiste voorbereidingen kan er worden geschilderd. Volgens Japanse traditie kopiëren leerlingen werk van de meester om de techniek onder de knie te krijgen. Zelf bezocht Annemie in Japan in 2005 ook een meester, Suito Ohta. Ze ervaarde daar hoe het ambacht met toewijding en door eindeloze herhaling wordt doorgrond. ‘Deze lotusbloem heeft ze misschien wel duizend keer gemaakt,’ zegt Annemie, terwijl ze een rol met inktschilderingen laat zien. Dat hele strakke regime laat ze in haar lessen en in haar vrije werk gedeeltelijk los, zodat er ook ruimte is voor eigen expressie. Zo combineerde ze in haar meest recente werk Sumi-e met monotype. ‘De druktechniek levert toevalstreffers op. Dat geeft me vrijheid bij het schilderen, het prikkelt de fantasie.’
Het werk van Annemie van de Ven is van 3 september t/m XXXX te zien in ‘ Kracht van de penseelstreek’ in haar atelier in Eindhoven. De expositie wordt geopend door Menno Fitski, conservator Oost-Aziatische kunst van het Rijksmuseum. Naast Sumi-e geeft Annemie ook les in andere technieken, zie haar website voor het aanbod.
www.annemievandeven.nl
‘De kunst is om de voorstelling uit zo min mogelijk streken te laten ontstaan’
* Juli- augustus 2016 Tijdschrift Atelier nr.183
Artikel in rubriek " Kunst en Route " Over het 40- jarig jubileum en de expositie van 3-9 t/m 28 -11 2016
Kracht van de penseelstreek Zoektocht naar een diepere bestemming. |
Expositie Jubileum 40 jaar kunstschilderes Annemie van de Ven opening 3 september2016 nog te bezichtigen 1 & 2 oktober en 26 november en op afspraak.
Over het werk: Aanvankelijk ben ik uitgegaan van de Heiligen beelden die aan de buitenkant staan van Kerkhof Heikant in Tilburg aan de Bredase Weg. Het zijn prachtige beelden en ze staan daar als een soort wachters op een hoogte van ongeveer twee meter waardoor ze als het ware op het aardse neerkijken. In mijn werk ben ik wel vaker bezig geweest met Heiligen Beelden, ofwel Bodhisattva's. De beelden staan vaak voor bomen of in ieder geval in het groen van de bomen op het kerkhof.
Bomen zijn voor mij ook wezens met een ziel en zodoende was het thema gevonden voor mijn nieuwe werk door op een bepaalde manier de figuren met bomen te laten versmelten.
Een ander ding was - meer technisch - dat ik graag de Sumi-e techniek een nieuwe wending wilde geven door deze te combineren met een eenmalige druktechniek monoprint of monotype genaamd. Deze techniek komt ook in een door mij nieuw te geven cursus vanaf september 2016 aan de orde.
Heiligen beelden opgenomen in een boom. Het was een heel proces de afgelopen zomer. Zoals de meeste processen liep het af en toe vast. Een sleutelwoord van Jos (Elshout, echtgenoot) was op een gegeven moment eureka doordat hij zei:" je moet het misschien omdraaien: In plaats van met de figuur, met de boom te beginnen." Vanaf dat moment liep het proces wat gemakkelijker.
Mijn derde inspiratiebron was het gedicht Stufe van Henri Hesse. In mijn optie gaat het over de verschillende levensfasen met hun positieve kanten tot en met de dood toe. De dood zit verweven in het onderwerp van de Heiligen beelden en het gedicht heeft ook iets positiefs en opgewekts.
Of het allemaal gelukt is al deze onderwerpen te verwerken in de schilderijen en tot een goed geheel te smeden is aan de kijker. Zelf vind ik van wel en ik ben er dan ook zeer content mee, zodanig dat ik deze schilderijen aan u kan presenteren.
In Tilburg is het allemaal begonnen aan de Academie voor Beeldende Vorming en als studente aldaar startte ik reeds met lesgeven op zolder in Eindhoven daarmee maakt het thema van de Heiligen figuren het mooi rond.
Annemie van de Ven |
Brabant Business 2011- Originele artworkshops voor een kunstzinnige dag
Vier - Tijdschrift & inspiratie; speciale uitgave van de NCRV-gids, sept. 2007
Vier - Tijdschrift & inspiratie; speciale uitgave van de NCRV-gids, mei 2007
Tijdschrift Tableau - Zomer 2001
Tijdschrift Palet - Nr.293, 2001, Japans penseelschilderen (sumi-e) deel 6
Tijdschrift Palet - Nr.292, 2001, Japans penseelschilderen (sumi-e) deel 5
Tijdschrift Palet - Nr.291, 2001, Japans penseelschilderen (sumi-e) deel 4
Tijdschrift Palet - Nr.290, 2000, Japans penseelschilderen (sumi-e) deel 3
Tijdschrift Palet - Nr.289, 2000, Japans penseelschilderen (sumi-e) deel 2
Tijdschrift Palet - Nr.288, 2000, Japans penseelschilderen (sumi-e) deel 1